Varis, her damar da oluşabilir olsa da çoğunlukla bacak ve ayak bölgesinde ortaya çıkan şişmiş ve genişlemiş toplardamarlara verilen isimdir. Mavi ya da mor renkte olabilen bu damarlar büzüşmüş, şişik ve buruşuk şekillerde görünürler. Ayakta sabit bir şekilde hareketsiz durmak en etken sebebidir.
Nasıl Oluşur?
Toplardamarlar içerisinde bulunan kapakçıkların görevi kanın geri kaçmasını engelleyerek, yukarı doğru pompalamaktır. Bu kapakçıklar vana fonksiyonu gösterirler. Çeşitli nedenlerle hasar gören kapakçıklar işlevlerini tam olarak yerine getiremedikleri için kanın aşağı kaçmasına sebep olurlar. Dolayısıyla damar içerisinde taşıyabileceği hacimden fazla kan biriktiği için genişlemeye maruz kalmaktadır.
Nedenleri
Bazı faktörler varis hastalığının ortaya çıkma olasılığını artırabilir, bunlar; – Erkek veya kadın ayırt etmeksizin herkeste oluşabilen varis problemi çoğunlukla kadınlarda görülmektedir. – Daha önce ailesinde damar genişlemesi bulunmuş olan kişiler diğer insanlara göre daha yatkındır. – İleri yaştaki insanlarda daha fazla görülebilir. – Fazla kilolu insanlar bacaklarına daha fazla yük bindiği için risk altındadır. – Uzun süre hareketsiz şekilde ayakta durulması gereken meslekleri icra eden kişilerde sıkça görülür. – Hamilelik esnasında hareketsizlikleri ve kiloları arttığı için anne adaylarında varis ve makat hastalıkları oluşum riski yüksektir.
Çeşitleri
Bacaklarda görülen 3 tip varis bulunmaktadır. Bunlar; kılcal, orta ve büyük olarak isimlendirilir. Her varis tipinin tedavisi farklı yöntemle yapılabilir. Kılcal varislerin tek şikayeti özellikle kadınlarda estetik bakımdan kötü görünüyor olmasıdır. Orta ve büyük varislerde ise ağrı, kaşıntı, kramp, uyuşma ve benzeri bir çok şikayet görülebildiği gibi bazı hastalarda hiç bir şikayete sebep olmaz.
Kılcal Varisler
Örümcek damarlar da denilen bu varis tipi hemen yukarıda da bahsettiğimiz gibi masum bir problem olup tek kusuru estetik bakımdan kötü görüntüye sahip olmalarıdır. Etek, şort veya benzeri giyim tercihi olan kadınlar bu durumla karşı karşıya kaldıklarında oldukça rahatsız olabilmektedir. Kılcal damarlar çok ince yapıda olup kırmızı ve mor renktir. İlerleyerek daha ciddi şikayetlere maruz bırakan orta ve büyük varislere dönüşemezler. Her zaman kılcal olarak kalırlar. Bacak bölgesinde bulanan kılcal varisler çoğunlukla kadınlarda, yüz bölgesinde görülen kılcal varisler ise erkeklerde görünür. Nadiren kaşıntı, sızlama gibi küçük ve fazla rahatsız edici olmayan şikayetleri söz konusu olabilmektedir. Tedavisi radyo frekans, lazer ve mikroskleroterapi yöntemleriyle ameliyatsız şekilde mümkün olmaktadır.
Orta Varisler
Cilt üzerinden çok hafif çıkıntılar oluşmasına sebebiyet veren damar genişlemeleridir. Renkleri yeşil-mor olup kıvrımlı yapıdadırlar. Çoğunlukla diz arkasında olabileceği gibi bacakların herhangi bir yerinde meydana gelebilir. Ağrı, kaşıntı, sızlama, kramp, uyuşma gibi şikayetlere yol açabilir. Tedavisi köpük skleroterapi ile cilt üzerinden ameliyatsız şekilde mümkündür.
Büyük Varisler
Cilt üzerinden net bir şekilde görülen ve oldukça belirgin çıkıntılara neden olan tiptir. Orta varislerde olduğu gibi ağrı, kaşıntı, kramp, yorgunluk ve sızlama gibi şikayetlere yol açar. Bazı hastalarda ise hiç bir şikayet görülmeyebilir. Tedavisi yine köpük skleroterapi yöntemiyle cilt üzerinden ameliyatsız ve pratik şekilde yapılabilir.
Komplikasyonlar
Bazı hastalar damar genişlemelerini önemsemez, önleme yollarına başvurmaz veya tedavi olmazsa ileri ki aşamada aşağıdaki komplikasyonlara maruz kalabilir. Ülser (Bacak Yaraları) Özellikle ayak bileği ve yakınlarında gözlemlenen durumdur. Kirli kan sürekli aşağıda birikerek damarların her geçen zaman daha fazla şişmesine neden olur eğer önlem alınmaz ve tedavi olunmaz ise bir süre sonra damarların çatlamasına sebebiyet verir. İncelen cilt ve çatlayan damarlar kaşıntı şikayetinin artmasına neden olur.
Kişi kaşıntı sorununa kaşıyarak çözüm bulunduğunda incelen ciltte yaralar ve kanamalar meydana gelir. İlk önceleri küçük yaralar halinde başlayan bu sorun gittikçe büyüyerek daha ciddi duruma gelebilmektedir. Ülser kendi kendine geçmez. Gerekli önlem alınmadığın ise günbegün ilerleyerek daha ciddi bir duruma dönüşür. Tedavisi yine ameliyatsız şekilde PRP yöntemiyle mümkündür.
Biraz sabır ve zaman gerektirse de başarılı bir tedavi yöntemidir. PRP, kişinin farklı bir bölgesinden alınan kendi kanının yara üzerine enjekte edilmesi ile uygulanmaktadır. Kan Pıhtıları Normal şartlarda toplardamarlar da pıhtılaşma görülmez.
Fakat damarların iç duvarında hasar veya iltihap söz konusu olursa kan pıhtılaşarak damarı tıkayabilir. İltihap, genişleyen damar içerisinde yavaşlayan kan akışı hızından dolayı ortaya çıkar ve hızın azalmasına sebep olan faktör varistir.
Kanama Bazen cilde çok yakın olan damarlar darbe veya benzeri bir duruma maruz kaldığı taktirde patlayarak kanamalara neden olabilir. Varis kanamaları tıbbi müdahale gerektiren durumlardır ve tekrar meydana gelme riski söz konusu olabilmektedir.
Önleme Yolları
Genişleyen damarların tamamen engellenmesi tedavi dışında mümkün değildir. Ancak yapılacak bazı faaliyetler ile yavaşlatmak mümkündür. Evde, iş yerinde ya da dışarıda yapacağınız bazı hareketler ile varislerin önlenmesini sağlayabilirsiniz.
Egzersiz Varis hastalığının meydana gelmesinde en önemli etken hareketsiz yaşam tarzı demiştik. Demek ki bu nokta da yapılması gereken hareketli bir yaşam tarzına geçiş yapmaktır. Gün içinde minimum 30 dakikalık yürüyüş yapmanız tavsiye edilir, bunun dışında iş yerinizde veya evinizde olduğunuz süre zarfı içinde uzun süre hareketsiz kalmaktan kaçınmalısınız.
Belli aralıklarla olduğunuz yerde bacaklarınızı oynatmanız ya da ayağa kalkarak yürümeniz kan dolaşımına yardımcı olacağı için fayda sağlar. Ayrıca çeşitli bacak hareketleri yapmanızda yararınıza olacaktır.
Fazla kilolarınızdan kurtulun Fazla kilolar bacaklara binen yükün artmasına ve varislerin oluşumuna veya artış göstermesine etki eden bir faktördür. Sadece varis değil bir çok sağlık probleminin ortaya çıkmasında rol oynayan fazla kilolar mutlaka verilmelidir.
Rahat giyinin Kemer ve manşet kısmı sıkı olan kıyafetler kan dolaşımını yavaşlatabileceği için giyilmesi tavsiye edilmez. Aynı şekilde manşet kısmı sıkı olan çorap tercihi de önerilmemektedir. Bunların yerine rahat giyim tarzı tercih edilmesi kan dolaşımına mani olmayacağı için artı fayda sağlar.
Bacak bacak üstüne atmayın Bazı insanlar bacak bacak üstüne attığında kendilerini daha rahat hissederler ancak bu alışkanlık haline geldiğinde ve uzun süre bu pozisyonda oturulduğunda ne yazık ki damar genişlemesi problemine davetiye çıkarılmaktadır. Bacak bacak üstüne atıldığında üstte ki bacağın ağırlığı altta ki bacağın baskı altında kalmasına sebep olduğu için damar genişlemesini tetikleyici etki etmektedir.
Bacaklarınızı dinlendirin Evinizde istirahat ettiğiniz sıralarda uzanarak bacaklarınızın altına yastık, minder veya benzeri bir araç koyarak kalp seviyesinden yukarıda kalmasını sağlayın. Kan dolaşımına bu şekilde yardımcı olarak varislerin oluşumuna ya da varsa ilerleme ihtimalini düşürerek ağrı, sızlama, kramp veya benzer şikayetleri minimize edebilirsiniz.
Soğuk su masajı yapın Damar genişlemelerine soğuk su iyi gelmektedir ve şikayetlerin oldukça azalmasını sağlar. Soğuk su doldurduğunuz bir küvetin içinde yürümeniz bacaklarınıza masaj uygulamanız iyi gelecektir. Aynı şekilde yüzme de bacakları çalıştırıp kan dolaşımına yardımcı olacaktır.
Sıcak ortamlardan kaçının Varislere sıcak ortamlar ne yazık ki iyi gelmemekte ve daha fazla tetikleyici rol oynamaktadır. Yüzme genişleyen damarlara iyi gelir dedik ancak sudan çıktıktan sonra güneşlenmekten kaçınılmalıdır. Aynı şekilde hamam, sauna ve benzeri sıcak ortamlarda da bulunmamak gerekmektedir.
